Bati Sahara Çölü
col gunduzlerinin sicakligini, gecelerinin serinligini, zamanin durusunu, hayatin kosturmacasindan kopusu, sussuzlugu, yalnizligi, gokteki yildizlari, develerin adimlarini, kumun dokunusunu, sarinin her tonunu, ruzgari, gunesi, Afrika'yi yasamak uzere bir yolculuktur dilegim...
o kutuphanelerini gormek istiyorum, asirlar oncesine gitmek, dokunmaki koklamak, tozlarini silmek, opup basima koymak.
insanlarini tanimak, gozlerinin icine bakmak, onlarla konusmak, ayni sofrada oturmak, onlarin hayatina ufakta olsa bir seyler katmak istiyorum.
gitmek bu sefer Moritanya'ya, Chinguetti'ye (Cinketi mi derdik türkçesine?)
http://en.wikipedia.org/wiki/Mauritania
http://en.wikipedia.org/wiki/Chinguetti
http://www.mauritania-today.com/anglais/tourism/cities/chinguetti/index.html
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mr.html
http://gezmez.blogspot.com/2008/03/chinguetti-camisi-moritanya.html
http://www.bbc.co.uk/turkish/fooc/story/2008/08/080818_fooc_mauritania.shtml
Çölde kültür vahası
Batı Afrika'daki Moritanya'da, 13 asırlık bir kültür birikimini barındıran iki kütüphane, Fransız televizyoncu Elise Lucet'in girişimleriyle korumaya alındı. İki kütüphanede, 'kum fırtınalarından' geri kalan büyük bir kültür hazinesi var
PARİS - Batı Afrika'da bulunan Moritanya İslam Cumhuriyeti'nde, içinde
8. ve 12. yüzyıllardan kalma kitaplarla birlikte asırlardır kum fırtınalarına karşı koymuş iki kütüphane koruma altına alındı. Moritanya'nın en küçük iki kasabasında bulunan ve çölden geçen kavimlerin arkalarında bıraktığı eserlerle geliştirilen kütüphaneler, dünyanın en değerli kültür hazinelerinden birini barındırıyor.
Arapça ve Fransızca konuşulan ülkenin tek zenginliğinin petrol ya da turizm olduğu düşünülse de Moritanya çölü, gerçek bir kültürel mirasın koruyucusu. Fakat bu, kumların altında gizli kalmış bir kültür. Kendi halkı tarafından korunmayan bu kültür Fransa 3 adlı televizyon kanalında çalışan Elise Lucet öncülüğünde bir grup tarafından koruma altına alındı. Lucet kütüphanelerden birinin bulunduğu Chinguetti adlı küçük kasabayı 1993 yılında Moritanya'ya yaptığı bir gezi sırasında fark etmiş. Yaptığı araştırmalar sonucu buranın çok uzun zaman önce İslamiyetin en büyük yedinci kasabası olduğunu öğrenmiş. Chinguetti, 8. yüzyılda Mekke'ye gitmekte olan pek çok göçebe kavmin uğradığı ve uzun süre konakladığı bir kasabaymış. Kütüphane de kavimlerin oradan ayrılırken arkalarında bıraktıkları eserlerden oluşmuş. Kasabadan zaman zaman onlarca, zaman zaman sadece bir tek sayfa bırakan kavimler geçmiş. Bu sayfalarda çok geniş bir alana yayılan, hemen hemen tüm ülke ve kültürlerden anılar ve bilgiler var. Kütüphane bugünkü haliyle bile pek çok ülkenin tarihine ışık tutabilecek nitelikte.
Diğer kütüphane ise Chinguetti'nin hemen yakınındaki Ouadene kasabasında bulunuyor. Bu kütüphanenin kuruluş tarihi ise 12. yüzyıl olarak tahmin ediliyor. Burası da 12. yüzyıldan itibaren medeniyetin beşiği ve tüccarların da uğrak yeri olmuş ve burada da en az diğer kasabadaki kadar zengin bir kütüphane kurulmuş. Fakat tarihin belki de en değerli eserlerinin bulunduğu bu iki kütüphane de yıllarca maruz kaldıkları nem, böcekler ve özellikle de kum fırtınaları yüzünden neredeyse tamamen yok olmuş.
Çok büyük kum fırtınalarıyla karşı karşıya kalan halk ise bu felaketlerden ancak canlarını ve ailelerinden kalan mallarını kurtarabilmiş. Böylece neredeyse 13 yüzyıllık bir geçmiş, çölde kaybolma tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Bu kütüphanelerde bunca yüzyılın tarih, sanat, edebiyat, tıp ve astronomi bilgileri var.
İşte Lucet, 13 yüzyıllık bir tarihin belgelerini korumak için Fransız Kültür Bakanlığı'ndan ve UNESCO'dan da destek alan 'Çöl Kütüphaneleri' diye bir dernek kurdu. Bulunabilen 3 bin 450 eser hemen koruma altına alındı. Fakat en önemlisi şu an birer harabe durumunda olan kütüphaneler yeniden restore edilecek ve yüzyıllardır süren efsane devam edecek.
Bin yılı aşkın bir geçmişin belgelerini barındıran kütüphanelerin bu kadar çok yıpranmasının diğer bir nedeni de halkın ilgisizliği. Çölün zor şartlarında yaşayan ve zaman zaman bu yüzden yerleştikleri yerlerden bile kaçmak zorunda kalan
halk, bu taşınmalar sırasında kültürel miraslarından çok ailelerinden kalan mal varlıklarını kurtarmaya çalışmış. (Sygma)
http://www.radikal.com.tr/1999/04/30/yasam/col.html
Chinguetti Camii - CHINGUETTI, MORİTANYA
Batı Sahara'nın sürekli yer değiştiren kumullarıyla sarmalanmış ve zaman zaman neredeyse boğulmuş Chinguetti'nin bu 800 yıllık eski köyü, altın, tuz, hurma ve fildişi yüklü karavanlar için bir antrepo görevi görmüştür. Bir Dünya Mirası Alanı olan Chinguetti, sıra dışı önemli İslami el yazması koleksiyonuna ev sahipliği yapar. On üçüncü yüzyılda kurulduğu tahmin edilen camiinde, dört koridorlu ve iki bölmeli mihrabın yanı sıra, avlusu da bulunan bir dua odası vardır. Mabet en çok, harç olmadan moloz duvar işiyle inşa edilen ve şehrin üzerinde yükselen devasa kare minaresiyle bilinir. Minare, her birinin tepesinde taştan devekuşu yumurtaları bulunan dört acroteria ya da kaide ile çevrilidir. Chinguetti halkı için cami dahil, şehrin en önemli yapılarını sular altında bırakan mevsim yağmurlarının yanı sıra, tehlikeli çöl de sürekli bir sorun teşkil etmektedir. Yapının çoğu yeri sağlam görünmesine karşın, günümüze kadar gelebilen binanın bundan sonraki nesillere de kalması için caminin korunması ve hasarın önüne geçilmesi için acil önlemlerin alınması gereklidir. Kültür Bakanlığı'nın bir parçası olan Moritanya Antik Kentleri Milli Koruma Vakfı (National Foundation for the Safeguard of Ancient Towns in Mauritania) Direktörü, hükümetin de desteğini alarak, cami için uzun vadeli bir koruma programı uygulamayı ümit etmektedir. İzleme listesi, bu programın geliştirilerek uygulanmasına yardımcı olabilir.
--
Mauritania is a mysterious, little-known Saharan country, where temperatures in the dry desert heat can reach 57˚C (135˚F). Much of the land is dry and inhospitable and many locations are difficult to reach without long journeys in 4-wheel drive vehicles.
Ouadâne, an oasis settlement in the north concealed by waves of coloured sand dunes, contains 3,000 manuscripts and an ancient mosque, justifying its UNESCO World Heritage Site status. Northern Mauritania also contains the seventh holiest city of Islam, Chinguetti. In the Middle Ages, Mauritania hosted the Almoravid movement that spread Islam throughout north Africa. The country has a colourful, indigenous nomad Moorish population.
The coast is an 800km (500 mile) sandy beach, devoid of most vegetation but supporting an astonishingly large and varied population of birds. The Parc National du Banc d'Arguin is a stopover for birds migrating between Europe and Africa.
Though it remains one of the world's poorest countries, exploitation of Mauritania's offshore reserves of oil and natural gas could bring prosperity in the future.
---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder